Trong chương trình ý định của Thiên Chúa, Đức Maria có một chỗ đứng vô cùng quan trọng không ai có thể thay thế được. Mẹ Maria đã thực sự trở thành mẫu gương cho người tín hữu mọi thời về đời sống lòng tin, lòng cậy trông, lòng yêu mến Thiên Chúa, sự hy sinh, lòng khiêm hạ thẳm sâu, và Mẹ đã trở nên người Mẹ dấu yêu của chúng ta khi đón nhận lời trăng trối của Đức Giêsu con Mẹ trên Thập tự giá : “Này là con bà”. Kể từ giờ phút đó, Đức Maria đã không ngừng nỗ lực thực thi quyền làm Mẹ của mình để nâng đỡ, bảo bọc chở che và sẵn sàng cứu giúp chúng ta, những người con yêu của Mẹ. Lịch sử cho thấy, Mẹ đã hiện ra rất nhiều lần, nhiều thời điểm, nhiều nơi, với nhiều dân tộc, với những con người khác nhau như tại Lộ Đức ở nước Pháp, tại Fatima thuộc nước Bồ Đào Nha, tại Việt Nam: La Vang, Trà Kiệu…với những sứ điệp cụ thể. Mẹ không chỉ tỏ cho con cái của Mẹ nhận ra sự hiện diện của Mẹ khắp nơi mà còn thực hiện bao dấu lạ điềm thiêng để cứu chữa những người tin khỏi những căn bệnh hiểm nghèo.
Mẹ đã đón nhận được bao nhiêu tước hiệu, bao nhiêu lời xưng tụng mà Giáo hội dành cho Mẹ như Nữ vương Trời đất, các thánh tông đồ, các thánh tử đạo…Nhưng trong mọi tước hiệu và danh xưng đã nhận được thì tước hiệu Mẹ Hằng Cứu Giúp có lẽ là tước hiệu mà Mẹ yêu thích nhất. Vì tước hiệu này mới diễn tả đúng con người và sứ mạng của Đức Mẹ vậy. Hơn nữa, Đức Maria là Mẹ Hằng Cứu Giúp cũng chính là tước hiệu mà Đức Maria đã tỏ ra cho con cái mẹ, ngang qua những lần Mẹ hiện ra tại Roma, khi cung nghinh Linh ảnh của Mẹ trên đường phố. Tước hiệu này luôn đi kèm với bức Linh ảnh nhiệm mầu mà chúng ta thấy đây. Tương truyền rằng bức Linh ảnh này từ rất lâu đã được tôn kính tại đảo Creata. Khi đảo ấy bị quân Thổ nhĩ Kỳ xâm chiếm vào thế kỷ XV thì có một cư dân ở đảo đã tản cư và mang theo bức ảnh này tới nước Ý. Khi ảnh tới Roma, Đức Mẹ đã nhiều lần hiện ra và xưng mình là Mẹ Hằng Cứu Giúp và ngỏ ý muốn bức Linh ảnh này được tôn kính tại nhà thờ kính thánh Mattheu tại Roma. Người ta đã vâng lời Đức Mẹ và kiệu ảnh Mẹ một cách long trọng và Mẹ đã thực hiện những phép lạ ngay trong lần kiệu này. Vào năm 1812, thời kỳ cách mạng, nhà thờ thánh Mattheu bị tàn phá và Linh ảnh đã được đem đi dấu một nơi khác. Năm 1863, Chúa quan phòng cho một người tìm ra Linh ảnh này.
Vào ngày 11.12. 1865, Đức Giáo Hoàng PiO IX đã ủy thác Linh ảnh nhiệm mầu này cho các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế với lời căn dặn: “ HÃY LÀM CHO THẾ GIỚI BIẾT MẸ”. Chúng ta biết rằng Dòng Chúa Cứu Thế được thành lập năm 1732, tại Napoli, nước Ý. Đấng sáng lập Dòng Chúa Cứu Thế chính là Thánh Anphongso Maria Đệ Liguori, có lòng sùng kính và mến yêu Đức Mẹ một cách đặc biệt. Vâng lời Đức Thánh Cha PIO IX, các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế đã rước Linh ảnh Mẹ về và trưng bày trong nhà thờ kính Thánh Anphongso, đấng sáng lập Dòng Chúa Cứu Thể, để loan truyền, cổ vũ lòng xót thương của Đức Maria với tước hiệu Mẹ Hằng Cứu Giúp. Kể từ đó, các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế đã nỗ lực loan truyền quảng bá lòng yêu mến, sùng mộ Mẹ Hằng Cứu Giúp đi khắp thế giới. Có thể nói nơi nào có bước chân của tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế thì nơi đó có linh ảnh Mẹ Hằng Cứu Giúp hiện diện. Nhà dòng đã dùng những cách thể khác nhau để thực hiện sứ vụ sống, cổ vũ, loan truyền lòng yêu mến Đức Trinh Nữ Maria cách cụ thể như lập Đền dâng kính Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, mở các cuộc Đại Phúc, rước Linh ảnh Mẹ Hằng Cứu Giúp đi thăm từng nhà, tổ chức các giờ hành hương, làm nguyệt san và tổ chức các giờ khấn xin với Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp.
Nhờ sự chuyển cầu của Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, nhờ các hoạt động nhằm thúc đẩy sự chuyên chăm sùng kính Mẹ của các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế, chỉ sau mấy năm, lòng sùng kính Đức Maria, với tước hiệu MẸ HẰNG CỨU GIÚP, đã lan rộng mạnh mẽ đến nỗi mà nhà dòng phải nghĩ ngay tới việc phải lập ra một Hội, để tôn kính Mẹ Hằng Cứu Giúp. Bởi thế, Cha Bề Trên Tổng Quyền của Dòng Chúa Cứu Thế Chí Thánh đã đệ trình lên Đức Hồng Y Patrizi, Đại diện ở Roma, một thỉnh nguyện thư xin chấp nhận và thiết lập theo giáo luật một HỘI ĐẠO ĐỨC với danh hiệu “ HỘI ĐỨC MẸ HẰNG CỨU GIÚP”, dưới sự bảo trợ của Thánh Anphonso Maria đệ Liguori.
Thỉnh nguyện thư của Cha Tổng Quyền đã được Tòa Thánh tiếp nhận. Vào ngày 23 tháng 05 năm 1871, qua sắc lệnh của Đức Hồng Y Patrizi, Hồng Y Đại Diện, HỘI ĐỨC MẸ HẰNG CỨU GIÚP, đã chính thức được Tòa Thánh phê chuẩn, thiết lập và thành lập. Đến ngày 31 tháng 03 năm 1877, với Đoản sắc được làm tại Roma, gần tòa Thánh Phê rô, năm thứ 31 triều đại Giáo hoàng của mình, Đức Thánh Cha Pio IX đã nâng HỘI ĐỨC MẸ HẰNG CỨU GIÚP lên thành TỔNG HỘI ĐỨC MẸ HẰNG CỨU GIÚP với tất cả đặc ân của một Tổng Hội. Đức Thánh Cha muốn rằng tên của Ngài được đứng đầu trong cuốn sổ ghi danh của Tổng Hội Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp.
Năm 1925 Dòng Chúa Cứu Thế đến Việt Nam. Năm 1926, các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế đã đến Phát Diệm, Miền Bắc của Việt Nam. Năm 1929, Tu viện Dòng Chúa Cứu Thế Hà Nội đã được chính thức thành lập. Năm 1933, Tu viện đã được xây dựng khá khang trang ( Nay nhà nước đang mượn làm bệnh viện Đống Đa). Năm 1935, một ngôi đền đơn sơ tạm kính Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp đã được xây dựng. Năm 1939, Tu viện Dòng Chúa Cứu Thế Hà Nội đã đứng ra thành lập và phụ trách Giáo xứ Thái Hà, theo đề nghị của Tòa Thánh và Tòa Giám Mục Hà Nội, trên cơ sở là Họ đạo Nam Đồng, thuộc xứ Nhà Thờ Chính Tòa. Kể từ 1935-1954, quý Cha, quý Thầy Dòng Chúa Cứu Thế Hà Nội đã nỗ lực hết mình để quảng bá, loan truyền và thực hành lòng sùng kính đặc biệt đối với Mẹ Hằng Cứu Giúp qua việc hành hương, phát hành tập san Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, …và được biết trong giai đoạn này Hội Đức Bà Hằng Cứu Giúp đã được thành lập. Tính đến năm 1944, số hội viên tại Miền Bắc đã lên tới 50.000 người. Còn từ năm 1944 – 1954, ước tính số hội viên trong giai đoạn này khoảng 30.000. Nhưng sau biến cố di cư năm 1954, Hội rơi vào tình trạng ẩn mình, vì hoàn cảnh chính trị, xã hội gặp khó khăn, thiếu vắng mục tử chăm sóc.
Còn các Tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế toàn thế giới, sau một khoảng thời gian hoạt động âm thầm khá dài cho sứ vụ “ Hãy làm cho thế giới biết đến Mẹ”, thì vào ngày 19.10.2009-15.11.2009,Tổng Công Hội lần thứ 24, của Dòng Chúa Cứu Thế tại Roma đã có ý đẩy mạnh sự cổ vũ và thực hành lòng sùng kính Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, nhân dịp chuẩn bị mừng 150 năm, kỷ niệm ngày Đức Giáo Hoàng Pio IX, trao bức Linh ảnh này cho nhà dòng.
Đáp lại lời mời gọi của Tổng Công Hội, Công Hội của Tỉnh Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam, khóa II (Từ ngày 27-30 tháng 12 năm 2009) đã quyết định đẩy mạnh việc gia tăng lòng tôn kính đối với Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp. Đặc biệt, quy chế Hội Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp đã được biên soạn lại và được Hội Đồng Quản Trị Tỉnh, phiên họp ngày 26.01.2010, xem xét, phê chuẩn và ban hành rộng rãi trong toàn Tỉnh Dòng. Hòa với tinh thần của toàn Tỉnh Dòng, khởi đầu năm 2011, Dòng Chúa Cứu Thế Hà Nội đã ra thông báo mời gọi các hội viên và đã quyết định tái lập Hội Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp. Trong thời gian chưa đầy hai năm, số hội viên đã tăng nhanh một cách đáng kể. Đầu năm 2012, nhà dòng Chúa Cứu Thế Hà Nội, đã giao cho một cha đặc trách Hội Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp tại địa bàn phía bắc. Và như vậy, Hội Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp Miền Bắc đã chính thức được tái lập và đi vào hoạt động một cách có quy củ.
Tính đến thời điểm hiện nay, cuối năm 201, số Hội viên của Hội Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, tại các tỉnh phía bắc đã lên tới gần 7.000. Hội đã có mặt và hoạt động tại các giáo phận Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hưng Hóa, Bùi Chu, Phát Diệm. Riêng khu vực Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Hội Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp cũng đã phát triển nhanh chóng với số hội viên lên tới 3.000 người. Còn khu vực Miền Nam, từ Huế trở vào qua sự hướng dẫn của quý cha Dòng Chúa Cứu Thế, số Hội viên thuộc các vùng miền khác nhau như Nha Trang, Phú Dòng, Tây Ninh, Sài gòn… cũng ngày một gia tăng. Như vậy, chỉ sau 5 năm, hội Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp tại Việt Nam đã phát triển một cách mạnh mẽ mang lại nhiều lợi ích cho các con cái của Mẹ.
Trên đây là sơ lược những nét chính yếu về lịch sử bức Linh ảnh và Tổng Hội Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp nói chung và về Hội Mẹ Hằng Cứu Giúp tại Việt Nam nói riêng Như vậy, Tổng Hội Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp rõ ràng là một Tổng Hội đạo đức bình dân, quốc tế. Hội được Tòa thánh phê chuẩn và thiết lập theo giáo luật với những đặc ân của một Tổng Hội quốc tế, từ năm 1876, dưới triều của Đức Giáo Hoàng Pio IX .
Mục đích của Tổng Hội Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp là quy tụ những người con của Mẹ làm thành một gia đình, giúp nhau thực hành lòng yêu mến sùng mộ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp cách cụ thề qua những việc đạo đức bình dân như đọc kinh dâng mình, làm Tuần Cửu Nhật kính Đức Mẹ, lẫn hạt, hành hương, tôn kính, cầu nguyện và khấn xin tha thiết trước Linh ảnh của Mẹ…Đồng thời, các hội viên của Tổng Hội được mời gọi ra đi quảng bá, loan truyền và dẫn dắt nhiều người khác đến với Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp. Đúng như lời Đức Pio IX căn dặn “ Hãy làm cho cả thế giới biết đến Mẹ”.
Thái hà ngày 08.12.2015
Lm. Gioan Lưu Ngọc Quỳnh, CSsR,