Lúc 10,30 sáng Chúa nhật 29/9, ĐTC Phanxicô đã cử hành Thánh lễ nhân Ngày Di dân và Tị Nạn lần thứ 105.

Cùng đồng tế với ĐTC trong Thánh lễ có hơn 10 Hồng y, khoảng 30 Giám mục và gần 150 linh mục. Cũng có khoảng 40 ngàn tín hữu đã tham dự Thánh lễ với ĐTC.

Thánh lễ nhân Ngày Di dân và Tị nạn nên có những nét đặc trưng thể hiện ý nghĩa của Thánh lễ.

Phụ trách thánh ca trong Thánh lễ là ca đoàn đa sắc tộc với các ca viên người Ý, Philippines, Ấn Độ, Sri Lanka, Indonesia, Mêxicô, Rumani, Congo. Các ca viên mặc áo thun có in chủ đề của Ngày Di dân và Tị nạn năm nay: “Không phải chỉ là di dân”, với 5 màu xanh biển, xanh lá, đỏ, vàng và trắng, là các màu của chuỗi Mân Côi truyền giáo. Các màu này cũng tượng trưng cho 5 châu lục. Ngoài ca đoàn đa sắc tộc còn có ca đoàn thiếu nhi gồm 100 em.

Hương trầm do người tị nạn ở Etiopia sản xuất

Hương trầm được dùng để xông hương trong Thánh lễ được sản xuất tại trại tị nạn Bokomanyo ở miền nam Etiopia. Tại đây có 40 ngàn người tị nạn và các cộng đoàn đón tiếp cùng chung sống và bắt đầu lại truyền thống thu thập hương trầm chất lượng cao đã có từ 600 năm trước. Với công việc này, những người tị nạn có thể tự kiếm sống và trở nên tự lập hơn. Loại hương này nhắc chúng ta rằng những người tị nạn không chỉ sống sót mà còn phát triển mạnh mẽ.

Bài giảng

Thiên Chúa chăm sóc những người ít có đặc quyền

Trong sách Xuất hành và sách Đệ nhị luật, Thiên Chúa cảnh cáo dân Chúa không được đối xử tệ bạc với các quả phụ và cô nhi, cũng như ngoại kiều, vì Thiên Chúa của Israel là “Đấng xử công minh cho cô nhi quả phụ, và yêu thương ngoại kiều, cho họ bánh ăn áo mặc” (10,18). Sự chăm sóc yêu thương dành cho những người ít đặc quyền này được thể hiện như một điểm đặc trưng của Thiên Chúa Israel và cũng được yêu cầu, như một nghĩa vụ đạo đức, của tất cả những người thuộc về dân của Người.

Nghĩa vụ quan tâm đến những người bị loại bỏ

Từ đó ĐTC nhận định: Đó là lý do mà chúng ta phải quân tâm đặc biệt đến các ngoại kiều ở giữa chúng ta, cũng như các quả phụ và cô nhi và tất cả những người bị loại bỏ trong thời đại chúng ta, không chỉ là những ngoại kiều mà tất cả những người sống ở những vùng biên của cuộc sống, những người mà, cùng với người di dân và tị nạn, là nạn nhân của nền văn hóa loại bỏ.

Bất công: ưu tiên cho người ưu tú, tàn bạo với người bị loại trừ

Tiếp tục bài giảng, ĐTC mời gọi các tín hữu suy tư về những bất công tạo nên sự loại trừ, đặc biệt về những đặc ân của một số ít người mà vì để duy trì tình trạng của mình, họ hành động gây thiệt hại cho nhiều người khác. ĐTC nói: “Thế giới ngày nay ngày càng dành cho những người ưu tú và tàn bạo đối với những người bị loại trừ. Đó là một sự thật đau lòng… Các quốc gia trên đường phát triển tiếp tục bị cạn kiệt các nguồn tài nguyên thiên nhiên tốt nhất và nguồn nhân lực của họ vì lợi ích của một vài thị trường đặc quyền. Chiến tranh chỉ ảnh hưởng đến một số miền trên thế giới, nhưng vũ khí gây chiến tranh được sản xuất và bán ở các miền khác; những miền này lại không muốn đón nhận những người tị nạn do những xung đột đó tạo ra. Những người phải trả giá luôn là những người bé nhỏ, nghèo khổ, dễ tổn thương nhất, những người bị cấm ngồi vào bàn ăn và chỉ được những mảnh vụn rơi xuống từ bàn ăn”.

Quá chú tâm đến bản thân sẽ mù trước khổ đau của tha nhân

ĐTC lên án “nền văn hóa tiện nghi […] khiến chúng ta chỉ nghĩ về bản thân mình, khiến chúng ta vô cảm trước tiếng khóc của người khác, […] dẫn đến sự thờ ơ đối với người khác; thật vậy, nó thậm chí dẫn đến sự toàn cầu hóa thờ ơ” (Bài giảng tại Lampedusa, 8 tháng 7 năm 2013).

Ngài cũng cảnh giác các tín hữu rằng chúng ta cũng có nguy cơ giống như người giàu có trong Tin Mừng. Quá quan tâm đến việc giữ gìn hạnh phúc của chính mình, chúng ta cũng có nguy cơ bị mù với trước khó khăn đau khổ của các anh chị em khác.

Kitô hữu không thể thờ ơ trước khổ đau của tha nhân

Kitô hữu không thể thờ ơ với bi kịch của các hình thức nghèo đói, sự khinh miệt và phân biệt đối xử mà những người không thuộc “nhóm của chúng ta” đang chịu. Chúng ta không thể vô cảm, với trái tim tê liệt, trước sự khốn khổ của rất nhiều người vô tội. Chúng ta không thể không khóc. Chúng ta không thể không phản ứng. Chúng ta xin Chúa ơn biết khóc, một sự khóc than hoán cải con tim trước những tội lỗi này.

Điều răn yêu thương

Lời Thánh Phaolô thúc giục Timôthê, “tuân giữ điều răn của Chúa mà sống cho tinh tuyền, điều răn yêu Chúa và yêu tha nhân; hai điều này không thể tách rời! .. ĐTC nói tiếp: Thiên Chúa đã ban điều răn thánh thiện này cho dân của Người và đóng ấn nó bằng máu của Chúa Giêsu Con của Người, để trở thành nguồn phước lành cho toàn thể nhân loại. Để cùng với nhau, tất cả chúng ta có thể hoạt động để xây dựng gia đình nhân loại theo kế hoạch nguyên thủy của Người, được mạc khải nơi Chúa Giêsu Kitô: tất cả đều là anh chị em, tất cả đều là con của cùng một Cha.

Cuối Thánh lễ, ĐTC đọc Kinh Truyền Tin với các tín hữu. Sau khi chào các Hồng y, Giám mục và linh mục, ĐTC đi xe mui trần quan quảng trường chào các tín hữu. Ngài đã dừng lại khai trương tấm phù điêu lớn, mô tả người tị nạn, tại quảng trường.